7. Tabellen: begrijpelijk en toegankelijk

Tabellen zijn heel handig voor het presenteren van data. Wel moet de tabel goed opgemaakt zijn, zodat een screenreader de inhoud goed kan oplezen en zoekmachines de tekst goed kunnen indexeren.

Omslag van ''

7.1 Een toegankelijke tabel

Zonder extra opmaak leest een screenreader een tabel van linksboven naar rechtsonder voor.

Veel tabellen hebben kolomkoppen en/of rijkoppen. Het is belangrijk dat screenreaders dat ook weten, want dan kunnen ze de inhoud in de juiste volgorde voorlezen. De gebruiker hoort dan steeds de kolomkop en/of de rijkop en de bijhorende cel.

Geef daarom de rij- en kolomkoppen de juiste opmaak. Hoe dat precies moet, leggen we uit in de volgende paragrafen.

Als voorbeeld hieronder een tabel die gebruik maakt van kolomkoppen.

Naam kinderopvang Adres Telefoonnummer
Het Mereltje Tuinstraat 29 0123 45 67 89
Dikkie Dick Jan Steenlaan 10 06 34 34 12 56
Enzovoort - -

Een screenreader leest dit zo op:

Naam kinderopvang Het Mereltje kolom 1 Adres Tuinstraat 29 kolom 2 Telefoonnummer 0123 45 67 89 kolom 3 Naam kinderopvang Dikkie Dick kolom 1 Adres Jan Steenlaan 10 kolom 2 Telefoonnummer 06 34 34 12 56 kolom 3

Zo'n tabel is zo uitstekend te begrijpen voor gebruikers van screenreaders.

Boven de tabel neem je een kop op met een kopstijl met daarin het onderwerp van de tabel. In dit geval kan boven de tabel staan:

<h2>Locaties kinderopvang</h2>

7.2 Tabel met kolomkoppen en rijkoppen

Net iets anders is het als je kolomkoppen en rijkoppen hebt, zoals in de tabel hieronder.

  Mannen Vrouwen
Sport dagelijks 32% 28%
Eet gezond 28% 39%

Zo wordt de inhoud van de cel gekoppeld aan de kolomkop en de rijkop. Dus er wordt bijvoorbeeld opgelezen:

32%, mannen, sport dagelijks
28%, vrouwen, sport dagelijks
28%, mannen, eet gezond
39%, vrouwen, eet gezond

Zo hoort (voelt) de screenreadergebruiker bij elke cel de bijbehorende koppen.

Hoe doe je dat nu in Word:

  1. Kies in Word InvoegenTabel.
  2. In het menu openen 2 nieuwe tabs, Tabelontwerp en Indeling.
  3. Ga naar het tabblad Tabelontwerp.
  4. Standaard staan aangevinkt:
    • Veldnamenrij: dat zijn de kolomkoppen
    • Eerste kolom: dit zijn de rijkoppen
    • Gestreepte rijen: daar hoef je niets mee te doen.
  5. Zet de informatie in de tabel.

In Acrobat moet je vervolgens nog wel van de 1e cel (linksboven) weer een <td> maken.

7.3 Tabel met kolomkoppen

Veel tabellen hebben alleen kolomkoppen. De tabel hierboven met de adressen van kinderopvang is een voorbeeld van een goed opgemaakte tabel met alleen kolomkoppen (geen rijkoppen). De stappen in Word zijn:

  1. Kies in Word InvoegenTabel.
  2. In het menu openen 2 nieuwe tabs, Tabelontwerp en Indeling.
  3. Ga naar het tabblad Tabelontwerp.
  4. Standaard staan aangevinkt:
    • Veldnamenrij: dat zijn de kolomkoppen
    • Eerste kolom: dit zijn de rijkoppen
    • Gestreepte rijen: daar hoef je niets mee te doen.
  5. Vink Eerste kolom uit; laat het vinkje bij Veldnamenrij staan.
  6. Ga naar het tabblad Indeling.
  7. Ga in de bovenste rij van de tabel staan.
  8. Kies in het lint Veldnamenrij herhalen.
    (Als je 'veldnamenrij herhalen' niet kunt aanklikken sta je waarschijnlijk niet in de bovenste rij.)

Met Veldnamenrij herhalen zorg je ervoor dat op elke pagina waar de tabel staat ook de kolomkoppen worden herhaald.

Enkele bugs bij de optie Veldnamenrij herhalen:

  • Word splitst de tabel niet, maar plaats deze in zijn geheel op de nieuwe pagina. Oplossing: Veldnamenrij herhalen weer uitzetten weer aanzetten.
  • De tabel wordt in de pdf opgeslagen als een losse tabel voor elke pagina. Dat kun je corrigeren in Acrobat Pro.

7.4 Voorzie de tabel van een kop of bijschrift

Het is handig als boven de tabel een korte titel staat van de tabel. Dat kan het beste met een kopje, opgemaakt met een kopstijl. Is een tussenkop direct boven de tabel niet logisch, kies dan voor een bijschrift. Deze kun je het beste boven de tabel plaatsen. Kies niet voor een tussenkop én een bijschrift, dat is dubbel.

Deze tabel heeft een tussenkop én een bijschrift. Dat is dubbelop. Je kunt het bijschrift beter weglaten.

Microsoft Word biedt ook de mogelijkheid om een alternatieve tekst toe te voegen in de vorm van een titel en een beschrijving. De titel is sowieso zinloos, deze staat er onterecht nog bij. De beschrijving komt wel mee in de pdf, maar veel schermlezers lezen deze niet voor. Plus dat deze dan vrijwel altijd ook dubbel zou zijn met de kop of het bijschrift erboven. Gebruik deze dus niet.

Zo'n bijschrift voeg je als volgt toe:

  1. Selecteer de hele tabel.
  2. Kies met rechtermuisknop voor Bijschrift.
Bijschrift boven een tabel

7.5 Tabel omzetten naar tekst

Heb je in een Word-document een tabel die gebruikt is voor vormgeving (lay-out), dan kun je deze converteren naar tekst:

  1. Ga in de tabel staan.
  2. Kies in het lint voor IndelingConverteren naar tekst.
  3. In oudere Word-versies is dit IndelingGegevensConverteren naar tekst.
  4. Vaak nog makkelijker is het met deze stappen:

    1. Ga in de tabel staan.
    2. Selecteer alle de tekst met Ctrl-A (Mac: Cmd-A).
    3. Kopieer de tekst met Ctrl-C (Mac: Cmd-C).
    4. Ga boven of onder de tabel staan.
    5. Plak de tekst zonder opmaak: Ctrl-Alt-V (Mac: Cmd-Option-V).

    Nadat je de tekst op deze manier uit de tabel hebt gemaakt wil je deze wellicht weer opmaken. Vaak is een nieuwe stijl dan handig die bijvoorbeeld netjes inspringt.

    7.6 Voorkom samengevoegde cellen

    Google en screenreaders kunnen een tabel niet goed indexereren als er samengevoegde cellen zijn zonder dat deze van extra code zijn voorzien.

    Deze extra code kun je alleen met bijvoorbeeld Acrobat Pro toevoegen. Het kan daarom handig zijn om samengevoegde cellen in Word al te voorkomen.

    7.7 Gebruik tabellen niet voor lay-out

    Helaas kun je tabellen niet gebruiken voor lay-out in een pdf.

    In HTML is het wel mogelijk om een lay-outtabel te gebruiken. Deze voorzie je dan van de role presentation, waarmee de tabel niet de rol heeft van een tabel. Deze techniek is niet beschikbaar in pdf en sommige schermlezers geven toch de informatie door dat het een tabel is.

    Een ander belangrijk punt is dat kopstijlen (kop 1 t/m 6) NIET meekomen in de tabel, de semantiek gaat verloren. Nog een reden om tabellen niet voor vormgeving te gebruiken.

Wat vind je van dit hoofdstuk?

Naar boven