4. Verplichting voor overheden

4.1 Verplichting

Voor overheden gelden er 2 verplichtingen:

• De website is of wordt getoetst op WCAG 2.1, niveau A en AA. De geldigheid van dit onderzoek is 3 jaar.
• De organisatie heeft een toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd. De verklaring mag niet ouder zijn dan 1 jaar.

4.2 Toetsing

De site moet getoetst zijn op het voldoen aan de WCAG-succescriteria niveau A en AA en dit onderzoek mag niet ouder zijn dan 3 jaar. Dit moet een officieel onderzoek zijn. Een officieel onderzoek is een onderzoek dat uitgevoerd is aan de hand van een goed gedocumenteerde evaluatiemethode. Gebruikelijk is het om hiervoor de WCAG Evaluation Methodology (WCAG-EM) te gebruiken. Dit is de officiële evaluatiemethode, die ontwikkeld is door het W3C.

De rapportage van de toets is ook openbaar. Vaak is deze terug te vinden op de website.

De toetsing mag door iedereen uitgevoerd worden. Zelfs door je eigen organisatie, maar de meeste organisaties hebben niet de expertise hiervoor in huis.

De overheid erkent of certificeert geen toetsingsinstanties. Er circuleren op het internet wel lijsten van ‘gecertificeerde’ toetsingsinstanties, maar dat betekent dus niks. En als een organisatie claimt ‘gecertificeerd’ te zijn, heeft dat ook geen meerwaarde. Dit zijn slechts marketingtrucs.

Dat iedereen mag toetsen is enerzijds goed, want dat betekent dat er een goede marktwerking is en de prijzen zo gematigd blijven. Anderzijds is het risico dat je met een slechte toetser in zee gaat. Kijk daarom goed naar de klantenkring van het bureau en vraag eventueel rond bij collega's met wie zij ervaring hebben.

In Duitsland en België mogen toetsen alleen worden uitgevoerd door mensen die gecertificeerd zijn. Hiervoor gebruikt men de IAAP-certificeringen. In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk leggen we dat nog verder uit.

Het lijkt ook veel logischer om uit te gaan van de certificering van mensen in plaats van organisaties. Er is een redelijke kans dat Nederland dat ook op deze manier gaat doen.

4.3 Verklaring

Op basis van de toets stelt de organisatie een toegankelijkheidsverklaring op. De verklaring bevat:

1. Naam overheidsinstantie en naam website of app
2. Scope van de verklaring:
   1. Welke onderdelen van de websites zijn onderzocht (en welke niet)
   2. Omvat het onderzoek alle verplichte toegankelijkheidseisen
3. Link naar volledig onderzoek op digitale toegankelijkheid
4. De gehanteerde standaard
5. Uitwerking van de gevonden fouten:
   1. Het gevolg daarvan voor mensen met een functiebeperking
   2. Uitwerking van de oorzaak, maatregelen, planning en alternatieven
6. Feedbackmechanisme voor het melden van een klacht en de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de ombudsfunctionaris voor als een klacht door de overheidsinstantie niet of niet goed wordt opgepakt
7. Nalevingsstatus (zie ook volgende paragraaf)
8. Ondertekening door bestuurder of tekenbevoegde

Daarnaast publiceert de organisatie een overzicht met alle toegankelijkheidsverklaringen van de organisatie. Zo kan een toezichthouder of een gebruiker informatie vinden over de toegankelijkheid van alle websites en apps van een overheidsinstantie.

Met de toegankelijkheidsverklaring verantwoordt de organisatie haar beleid rondom digitale toegankelijkheid. Alle verklaringen van alle overheden staan op het Register van toegankelijkheids­verklaringen.

De verklaring mag niet ouder zijn dan 1 jaar, het onderzoek niet ouder dan 3 jaar.

De overheid heeft ervoor gekozen om deze verklaringen te standaardiseren. Hiervoor vul je een formulier in, de invulassistent toegankelijkheidsverklaring. Zo zijn alle verklaringen goed vergelijkbaar met elkaar.

De verklaring is ook op de eigen site gepubliceerd, meestal op het webadres www.domeinnaam.nl/toegankelijkheid. Zo is deze bij de gemeente Utrecht terug te vinden op www.utrecht.nl/toegankelijkheid.

4.4 Nalevingsstatus

Op basis van die verklaring krijg je een score van A t/m D, de nalevingsstatus:

• A: Volledig onderzoek is uitgevoerd, geen afwijkingen
• B: Volledig onderzoek is uitgevoerd, maar wel afwijkingen. Deze zijn adequaat beschreven.
• C: Nog geen onderzoek, wel gepland.
• D: Er zijn nog geen stappen gezet.

Heb je helemaal geen verklaring, dan val je in categorie E: er is geen toegankelijkheidsverklaring.

Met status D of E voldoe je niet aan de wettelijke verplichting. Het minimum is niveau C.

4.5 Keurmerken, waarmerken en logo’s hebben geen betekenis voor de wet

Veel mensen kennen wellicht het Waarmerk DrempelVrij met het bijbehorende logo. Dit heeft echter niets met de verplichting te maken en is slechts een commercieel initiatief.

Dat geldt ook voor andere initiatieven die proberen een officieel tintje te geven aan een onderzoek, een toetsende organisatie of opleiding. Bedenk dat keurmerken, waarmerken, logo’s en zogenaamde certificeringen van organisaties of trainingsbureaus geen enkele betekenis hebben voor de wet. En geen enkele relatie hebben met kwaliteit.

4.6 IAAP-certificering

Het borgen van de kwaliteit van de WCAG-toetsing kan gedaan worden door het certificeren van de mensen die toetsen.

Er zijn hiervoor ook officiële certificeringen. De organisatie die deze certificaten beheert en uitgeeft is de International Association of Accessibility Professionals, afgekort tot IAAP (Jaap met een i).

Relevante certificeringen zijn:

• Certified Professional in Accessibility Core Competencies (CPACC)
  Dit certificaat geeft aan dat de eigenaar een brede kennis heeft van digitale toegankelijkheid.
• Web Accessibility Specialist (WAS)
  Met dit certificaat toon je aan dat je een technisch WCAG-specialist bent.
• Accessible Document Specialist (ADS)
  Toont de deskundigheid aan op het gebied van document­toegankelijkheid. Zoals pdf en EPUB.