9. Interne zoekfunctie: eenvoud boven alles

9.1 Onderdelen interne zoekfunctie

De interne zoekfunctie kunnen we onderverdelen in een paar onderwerpen:

• de invoerfunctie
• de zoekresultatenpagina oftewel de Search Engine Results Page (SERP)
• de opbouw van een zoekresultaat
• relevantie van de zoekresultaten
• mogelijkheden om te filteren

9.2 Start zoeken

De zoekfunctie start met de plek waar je de trefwoorden kunt invoeren. Deze staat vaak rechtsboven op de pagina. Soms kun je daar direct zoekwoorden invullen. Soms is het een link naar een pagina waar je de zoekwoorden kunt invullen.

Belangrijk bij deze startzoekfunctie is:

• De grootte van het invoerveld is minimaal 30 tekens.
• De zoekfunctie bevat GEEN andere mogelijkheden, dus geen geavanceerd zoeken. Eenvoud is het devies.

Het is een trend (geweest) om de zoekfunctie groot en in het midden van de pagina te plaatsen. Er lijkt weinig onderbouwing te zijn hiervoor, behalve als je site echt primair gebruikt wordt om te zoeken, zoals google.com. Slechts een klein deel van de bezoekers (vaak niet meer dan 10%) gebruikt de interne zoekfunctie en mensen kunnen uitstekend de zoekfunctie rechtsboven vinden. Dit is waarschijnlijk een goed voorbeeld dat mensen 'denken' dat het een goed idee is zonder een feitelijke onderbouwing. Maar onderbuikgevoelens geven ons vaak niet het goede antwoord.

9.3 SERP of de zoekresultatenpagina

Na de zoekactie krijg je een zoekresultatenpagina. Of in het Engels: de Search Engine Results Page (SERP).

De ideale SERP van de interne zoekfunctie is in feite gelijk aan die van Google, behalve dat het broodkruimelpad weggelaten kan worden.

Kenmerken van een goede SERP:

• De pagina heeft een titel bovenaan. De tekst is 'Zoekresultaten' of iets soortgelijks.
• De zoekbox wordt herhaald boven de resultaten en bevat de gebruikte zoekwoorden. In de zoekbox kan de zoekactie worden herhaald.
• De resultaten bestaan uit een titel en een snippettekst van maximaal 150 tekens.
• Eventueel kan gefilterd zoeken hier worden aangeboden.
• Voor de rest NIETS, dus geen relevantiescore, aanduiding dat het een webpagina is of de url van de pagina.

Denk je toch dat een aanvulling zinvol is, zoals sorteren op datum en relevantie, doe dit dan alleen als je onderzoeksdata hebt die dat ondersteunen. Geen data, niet doen.

Hieronder de zoekfunctie op Rijksoverheid.nl (maart 2020). Er kan veel beter:

• De titel 'Zoekresultaten' ontbreekt bovenaan de pagina.
• Zoekveld wordt niet herhaald boven de zoekresultaten.
• Zoekwoorden staan niet in het zoekveld, zodat de zoekopdracht niet eenvoudig aangepast kan worden.
• De tekst 'gefilterd op' is onnodig en verwarrend. Alleen techneuten beschouwen de ingevoerde zoekwoorden als een 'filter'. Bezoekers niet.
• Sorteermogelijkheid lijkt ons onnodig (maar daarvoor moeten we meer feiten weten).
• Het tekstfragment bij elk zoekresultaat is te kort of ontbreekt.

9.4 Lineaire presentatie

Deel de zoekresultaten niet in categorieën in, maar presenteer ze lineair, gesorteerd op relevantie. Tot rond 2016 was het gebruikelijk om de content in categorieën in te delen, maar gelukkig is dit intussen zo goed als verdwenen. We konden geen voorbeeld meer vinden in ieder geval!

9.5 Geavanceerd zoeken

Geavanceerd zoeken is het aanbieden van filters voordat de zoekactie is gestart. Vroeger, zo'n 5 tot 10 jaar geleden, wemelde het nog van de geavanceerd-zoeken-opties. Intussen is dit grotendeels verdwenen, omdat gebleken is dat mensen niet zo zoeken.

Ze beginnen met een no-brainer: gewoon een trefwoord invoeren en zoeken. Pas als ze dan niet vinden wat ze zoeken, worden er meer hersencellen ingeschakeld en is het brein klaar om eventueel gefilterd te gaan zoeken.

9.6 Gefilterd zoeken

Gefilterd zoeken is het aanbieden van extra criteria NADAT de zoekactie is uitgevoerd. Heb je veel content, dan is het interessant om gefilterd zoeken aan te bieden. Het filter moet echter gaan over de INHOUD, over attributen van de content die voor bezoekers van belang zijn. Voor kleding bij de Wehkamp gaat het dan bijvoorbeeld over geslacht, soort artikel, maat en beschikbaarheid.

Bij de meeste non-profitorganisaties zie je dat het filter gaat over aspecten die de organisatie belangrijk vindt, niet wat hun klant of bezoeker nodig heeft. Niet-relevante filters gaan over de vorm, de afdeling of over eigen categorieën.

Zoals in het voorbeeld hieronder van de PO-raad. Je kunt bijvoorbeeld sorteren op type:

• document
• nieuwsbericht
• pagina
• bericht
• blog
• evenement

Zou de bezoeker willen en kunnen weten of het een document, een bericht, een blog of een pagina is?

Veel non-profitsites hebben geen filters nodig. Als de behoefte aan filters ontstaat ligt de oorzaak vaak in te veel content en slechte content. En dat moet je dat aanpakken.

9.7 Betere relevantie van zoekresultaten

Veel sites worstelen met de relevantie van hun zoekresultaten. Vaak staat de relevante content niet bovenaan, maar komen er allerlei niet-relevante resultaten naar boven.

De oplossing ligt meestal niet in het verbeteren van je zoekfunctie, maar in het verbeteren van je content. Zorg dat je minder content krijgt, zodat niet-relevante resultaten niet bestaan. Zorg vervolgens dat de content goed is geschreven: betekenisvolle titel, betekenisvolle lead en goed gebruik van relevante inhoudswoorden die bezoekers ook gebruiken.

Je kunt aan de content meta-informatie toevoegen, zoals tags, maar het nadeel daarvan is dat externe zoekmachines dit niet gebruiken. Met tags optimaliseer je de content enkel voor de interne zoekfunctie. Daarom nogmaals ons advies: optimaliseer de content. Kies voor woordvariatie in de content zelf. Dat is goed voor externe zoekmachines, interne zoekmachines en voor de bezoekers zelf.